Nooit eerder sloegen zoveel jonge Belgen aan het beleggen in aandelen of cryptomunten terwijl tegelijkertijd phishing en andere financiële criminaliteit hoogtij vieren en digitale verzekeraars niet meer weg te denken zijn. Maar de financiële geletterdheid van jongeren kan beter, zo blijkt uit recente onderzoeken. Daarom wordt bij de nieuwe eindtermen, die onder voorbehoud in het derde middelbaar ingevoerd zijn op 1 september 2021, ook de nadruk gelegd op ‘economische en financiële competenties’ om jongeren beter vertrouwd te maken met geldzaken en hen de impact van financiële beslissingen beter te laten begrijpen. Gedragseconomen ontdekten dat sommige mentale shortcuts die doorgaans wel werken, bij geldzaken net een averechts effect hebben en denkfouten in de hand werken. Zulke denkfouten, zoals onderschatting van risico’s of korte termijn boven lange termijn verkiezen, maken jongeren extra kwetsbaar.
Wetenschappelijk onderzoek om leerkrachten te helpen
Daarom startte de Baloise Leerstoel voor Financieel Welzijn van de Katholieke Universiteit Leuven eind 2020 een wetenschappelijk onderzoek rond precies die denkfouten en hoe ze te vermijden. Het resultaat is nu een hands-on digitaal lespakket voor 14- tot 18-jarigen, dat vanaf vandaag gratis beschikbaar is voor alle Vlaamse scholen (via www.feb.kuleuven.be/LEER).
“We kozen voor een digitaal leerpad, omdat we zo leerkrachten en scholen de grootste meerwaarde kunnen bieden. ICT is een uitstekend middel om te differentiëren tussen wie al veel weet over geldzaken en wie minder weet, maar voor één school of één individuele leerling vraagt de ontwikkeling van een digitaal leerpad vaak erg grote inspanningen. Tegelijk is er een groeiend tekort aan economieleerkrachten. We zijn er dan ook sterk van overtuigd dat dit leerpakket een grote nood invult en aanvullend is op de grote inspanningen rond financiële educatie die leerkrachten en scholen vandaag al leveren.”Professor dr. Kristof De Witte, houder van de Baloise Leerstoel voor Financieel Welzijn
Financiële bijziendheid
Om de beste methode te bepalen, kregen 814 tieners, verdeeld over 42 Vlaamse middelbare scholen, willekeurig drie verschillende digitale leerpaden te verwerken. Het eerste leerpad behandelde de klassieke leerstof rond financiële educatie over pensioenen, verzekeringen en investeringen. Het tweede en derde leerpad gingen ook in op de onderschatting van financiële risico’s zoals het idee dat slechte financiële resultaten hen niet kunnen overkomen en op kortetermijnvoorkeuren zoals het idee om liever nu geld uit te geven in plaats van een buffer aan te leggen voor de toekomst. Naast de drie testgroepen werd als vergelijkingsbasis vooraf ook een groep leerlingen bevraagd die op dat ogenblik geen leerstof rond financiële educatie hadden gekregen.
“Alle leerlingen, uit zowel ASO, TSO als BSO, konden op een speelse manier zelf via de computer – zeker tijdens de COVID-19-periode een meerwaarde - de leerstof verwerken. Uit de tests achteraf bleek dat de leerpaden die extra kennis meegaven rond financiële risico’s en kortetermijnvoorkeuren ervoor zorgden dat die leerlingen gemiddeld gezien betere resultaten haalden dan zij die enkel de klassieke begrippen meekregen. Het onderzoek bewijst dat financiële educatie verder moet gaan dan louter begrippen aanleren, maar dat het ook jongeren handvatten moet geven om beter om te gaan met valkuilen zoals de zogeheten financiële bijziendheid of het kortetermijndenken.” Professor dr. Kristof De Witte, houder van de Baloise Leerstoel voor Financieel Welzijn.
Baloise Insurance is erg opgetogen over dit praktische, evidence-based en concrete resultaat van de leerstoel. Door het ondersteunen van het onderzoeksteam van de KU Leuven wil Baloise Insurance toekomstige generaties beter wapenen om financiële beslissingen te nemen. Het lespakket is een eerste project, maar er zullen er nog verscheidene volgen.
“Als verzekeraar zien we in de praktijk, maar ook op ons informatie- en simulatieplatform Gonna.be, elke dag hoe belangrijk financiële geletterdheid is, want die kennis zorgt ervoor dat iedereen voor zichzelf de beste keuzes zowel op korte als lange termijn kan maken. Of het nu gaat over het afsluiten van je eerste autoverzekering, het kiezen van een brandpolis of het starten met pensioensparen of met beleggen.” Henk Janssen, CEO Baloise Insurance
In het kader van de Leerstoel organiseert KU Leuven op 22 oktober 2021 een studiedag over bewezen lesmethoden om economische en financiële competenties te verbeteren.
Meer informatie via https://feb.kuleuven.be/eme/events/2021